Biogram pochodzi z XVIII tomu Polskiego Słownika Biograficznego opublikowanego w 1973 r. (dostępny na stronie: „Internetowego Polskiego Słownika Biograficznego”)
Roger Łubieński, fot. z książki M. Brandysa „Koniec świata szwoleżerów” W-wa 1979
Łubieński Roger (1849–1930), poseł na sejm galicyjski, historyk, publicysta i działacz katolicki. Ur. 8 VIII we wsi Sokule pod Wiskitkami w Warszawskiem. Był wnukiem Henryka (zob.), synem Tomasza Wentwortha i Adelajdy z Łempickich, bratem Bernarda (zob.). Początkowo uczył się w domu, m. in. pod kierunkiem Z. Felińskiego, późniejszego arcybiskupa, a od r. 1862 pod opieką brata Bernarda w kolegiach katolickich w Anglii: Ushaw i Stanyhurst. W r. 1867 uczęszczał do Szkoły Głównej Warszawskiej. W r. 1871 pod wpływem brata rozpoczął naukę w Seminarium Duchownym w Poznaniu i został wysłany przez M. Ledóchowskiego do Rzymu, gdzie ks. P. Semenenko skłonił go do opuszczenia seminarium. Następnie Ł. wyjechał do Ameryki Płn.; w r. 1873 w San Francisco był sekretarzem Klubu Polskiego oraz członkiem redakcji pisma „Overland Monthly”, pisał artykuły historyczne i literackie oraz publikował wiersze w języku angielskim. Z Ameryki powrócił wr. 1874 i w „Kronice Rodzinnej” ogłosił Listy z Ameryki (wyd. oddzielne: Z Ameryki, W. 1900). W r. 1877 osiadł w Babicy w Rzeszowskiem, rozpoczynając jednocześnie publicystykę społeczno-gospodarczą, poświęconą problemom poprawy sytuacji ekonomicznej Galicji, m. in. proponował parcelację folwarków na działki dzierżawione przez chłopów w celu stworzenia średniej warstwy – farmerów (Nieurodzaj i głód w Galicji r. 1879–1880, Kr. 1880, Przesilenie, Rzeszów 1885). W r. 1883 zorganizował w Rzeszowie wystawę rolniczą. Ł. był przeciwnikiem emigracji zarobkowej uważając, że pozbawia ona kraj sił najlepszych. Założył „Tygodnik Rzeszowski” (1883–8), który zasilał artykułami i korespondencjami. W r. 1883 przewodniczył Rzeszowskiemu Komitetowi Kolejowemu i zabiegał o budowę linii kolejowej Rzeszów–Sandomierz.
W l. 1883–8 sprawował mandat posła galicyjskiego sejmu krajowego z kurii wielkiej własności obwodu rzeszowskiego. W sejmie pracował w komisjach: petycyjnej (1883), górniczej (1886–8), bankowej (1884–8), której był także sekretarzem. Występował w sprawach zapomogowych, budżetowych, górnictwa naftowego i przemysłu krajowego, postulował tworzenie kółek rolniczych i zreformowanie sytuacji prawnej nauczycielstwa galicyjskiego. W r. 1888 został zastępcą członka Rady Nadzorczej galicyjskiego Banku Krajowego. Należał do Tow. Rolniczego w Krakowie, Tow. Gospodarskiego we Lwowie, był prezesem Okręgowego Tow. Rolniczego w Rzeszowie (1883–5), następnie członkiem Wydziału Towarzystwa oraz członkiem Rady Powiatowej w Rzeszowie (1886). Po powrocie do Warszawy w r. 1894 był aktywnym działaczem katolickim. Od r. 1905 czynił pomyślnie zakończone starania o osadzenie w Warszawie redemptorystów, których uprzednio w r. 1881, wspólnie z bratem Bernardem, sprowadził do Galicji. W jesieni 1906 założył w Warszawie tygodnik katolicki „Wiara”, który redagował do czasu połączenia go z „Przeglądem Katolickim” w r. 1909. Należał do założycieli Związku Katolickiego w Królestwie Polskim (powołanego 29 IV 1907), Sodalicji Mariańskiej (mężczyzn) oraz był inicjatorem i przewodniczącym komitetu pierwszego zjazdu polskich publicystów, pisarzy i działaczy katolickich w Warszawie w czerwcu 1907. Za zasługi dla Kościoła katolickiego otrzymał Gwiazdę Orderu Piusa IX. Ł. był prezesem Wydziału Warszawskiego Tow. Dobroczynności. Należał do założycieli warszawskiego Tow. Miłośników Historii (1906), a w l. 1912–20 był wiceprezesem Towarzystwa. W r. 1918 ofiarował Towarzystwu zbiór zabytków archeologicznych z Ukrainy, pracował w komisji metodologicznej Towarzystwa. Należał do założycieli Tow. Szkoły Nauk Politycznych (1916) i był prezesem zarządu Towarzystwa, przekształconego w r. 1921 w Instytut Społeczny, pełniąc tę funkcję aż do zgonu.
Obok artykułów w prasie katolickiej, wydał tłumaczoną z języka angielskiego rozprawkę „O powołaniu zakonnym” (Kr. 1893). Napisał obszerną, źródłową, ale jednostronną biografię swego stryja Konstanty Ireneusz Pomian hrabia Łubieński, biskup sejneński (Kr. 1898). Wartość źródłową (przy niedostatku krytyki) ma również jego książka Generał Tomasz Pomian hrabia Łubieński (W. 1899 I–II). Ponadto opublikował życiorys założycielki zgromadzenia niepokalanek Matka Darowska (W. 1911), studium Lacordaire i dzisiejszy modernizm (W. 1912), okolicznościowy szkic Tołstoj (W. 1910), ujęty ze stanowiska katolickiego, oraz opracowanie genealogiczne Ród Pomianów Łubieńskich (W. 1912). W czasie pierwszej wojny światowej Ł. przebywał w Warszawie i zajmował się działalnością polityczną oraz propagandą na rzecz sprawy polskiej. Przekonany o rychłym uzyskaniu przez Polskę niepodległości, był zwolennikiem czynnych przygotowań politycznych, wojskowych i gospodarczych. Dn. 13 XI 1916 na posiedzeniu Klubu Polskiego w Warszawie wygłosił odczyt, w którym wyraził pogląd, że Król. Pol. powinno wystawić 50-tysięczną armię polską mogącą, w jego przekonaniu, stanowić środek nacisku na mocarstwa w celu uzyskania korzystnego rozwiązania sprawy polskiej (drukowany pt. Budżet Wydziału Wojny Królestwa Polskiego, w: „Warszawa Wołyniowi”, W. 1917 s. 112–9). Po r. 1920 wycofał się z życia publicznego. W r. 1921 ogłosił wspomnienie o Z. Felińskim („Tyg. Ilustr.” 1921 s. 234). Zmarł 13 IX 1930 w Warszawie, pochowany został w grobach rodzinnych w Wiskitkach.
Od 7 VII 1877 był żonaty z Aleksandryną z Dunin-Borkowskich (1849–1891), właścicielką wsi Babica, z którą miał syna zmarłego w dzieciństwie. Po ich śmierci ożenił się ponownie 2 II 1894 z Marią z Hołowińskich (1844–1916), wdową po T. Czosnowskim, właścicielką wsi Wielkie Prucki w pow. kaniowskim na Ukrainie. Małżeństwo było bezdzietne.
Enc. Nauk Politycznych, W. 1938 III; Enc. Org.; Podr. Enc. Kośc.; W. Enc. Ilustr.; Boniecki; Borkowski J. Dunin, Almanach błękitny, Lw.–W. 1908 s. 593–4; Uruski; Żychliński; – Bank Krajowy Królestwa Galicji i Lodomerii 1883–1908. Pamiętnik za pierwsze 25 lat istnienia, Kr. 1909 s. 60; Pirożyński M., O. Bernard Łubieński (1846–1933), Wr. 1946 s. 28–30, 40, 53, 54, 64–72, 83, 171–7, 186, 212; Szwankowska H., 50 lat pracy Towarzystwa Miłośników Historii w Warszawie, w: Polskie Towarzystwo Historyczne 1886–1956, W. 1958 s. 33; – Sobańska R., Pamiętnik rodziny Łubieńskich…, W. 1851; Spraw. stenogr. sejmu krajowego galicyjskiego, 1884–8; Szematyzmy Król. Galicji, 1884–90; – „Ateneum” T. 1: 1899 s. 435–52; Kalendarzyk Polityczno-Historyczny m. stoł. Warszawy, na 1916 r.; toż na 1917 r.; „Kur. Warsz.” 1930 nr 252 s. 19, nr 253 wyd. wieczorne s. 9, nr 254 wyd. wieczorne s. 5; „Kwart. Hist.” 1916 s. 460–1, 1917 s. 226; „Przegl. Hist.” 1913 z. 1 s. 119–27, 1914 s. 122–3, 127, 1919–20 s. 289, 296, 1922–3 z. 2 s. 117; „Przegl. Katol.” 1907 nr 10 s. 157–8, nr 17 s. 261–2; „Przegl. Pol.” T. 130: 1898 s. 533–41; „Przegl. Powsz.” T. 63: 1899 s. 449–53; „Tyg. Ilustr.” 1912 nr 13 s. 267 (fot), 1916 nr 18 s. 215 (fot. M. Łubieńskiej); „Tyg. Rzeszowski” 1883–8; – B. Jag.: rkp. 7661; B. Ossol.: rkp. 11766; B. PAN w Kr.: rkp. 1881 t. 33.
Jerzy Zdrada