PUBLIKACJE

Album Wiskitki_okladkaMarcin Brzeziński „Kaplica grobowa Łubieńskich i Sobańskich na cmentarzu w Wiskitkach”, Fundacja im. Feliksa hr. Sobańskiego, Warszawa-Guzów-Wiskitki, 2020

Album „Kaplica grobowa Łubieńskich i Sobańskich na cmentarzu w Wiskitkach” to historia mauzoleum dwóch wielkich rodów związanych z Mazowszem. Publikacja opisuje historię budowli, biogramy ponad siedemdziesięciu pochowanych tam osób oraz dokumentuje gruntowną konserwację kaplicy przeprowadzoną przez Michała Sobańskiego, prezesa Fundacji im. Feliksa hr. Sobańskiego. Album zawiera blisko sześćset unikalnych ilustracji.

Dzieje dwóch rodzin – Łubieńskich i Sobańskich – splatały się w różnoraki sposób: poprzez mariaże, zaangażowanie w sprawy polityki, kultury czy gospodarki. Widomym tej więzi znakiem jest kaplica w Wiskitkach, wspaniale odnowiona dzięki Michałowi Sobańskiemu” – pisze na wstępie wydawnictwa Tomasz Łubieński. 

Warto zapoznać się z albumem, który przypomina, że losy pomników historii i architektury w naszym kraju zależą nie tylko od wsparcia państwa, ale od zaangażowania prywatnych mecenasów.

Album ukazał się nakładem Fundacji im. Feliksa hr. Sobańskiego.

Muzeum Narodowe w Krakowie; www.zbiory.mnk.pl ;;;fot. Mirosław ŻakMaciej Łubieński „Łubieńscy. Portret rodziny z czasów wielkości”, Wydawnictwo WAB, Warszawa 2020

„Portret…” to opowieść o tym jak skromna szlachta z kaliskiego, wdrapała się na szczyt, i o tym, jak z niego spadła. Częściowo na własne życzenie, częściowo z wyroku Historii. Bohaterami książki są wielkie postacie historyczne – biskupi Maciej i Stanisław Łubieński z epoki Wazów, Feliks Łubieński, minister sprawiedliwości Księstwa Warszawskiego i jego żona Tekla z Bielińskich, wybitna dramatopisarka. Ale na kartach książki pojawiają się także postacie szerzej nieznane, jak pradziadek autora, ziemianin marzyciel Tadeusz Łubieński, czy siostra pradziadka, przełożona urszulanek, pierwsza polska zakonnica z doktoratem – Cecylia Łubieńska. Przez opowieść o Łubieńskich przewijają się żołnierze, politycy, milionerzy i bankruci.

„Łubieńscy. Portret rodziny z czasu wielkości” to ironiczne, choć czułe opowiadanie o dziejach Polski, o odkrywaniu rodzinnych tajemnic i odkurzaniu zapomnianych historii.

Publikacja współfinansowana przez Fundację im. Feliksa hr. Sobańskiego.

Swiat polskiej szlachty„Świat polskiej szlachty” (Warszawa 2019) to nowa książka Marcina Rosołowskiego i Arkadiusza Bińczyka, wydana staraniem Fundacji XBW Ignacego Krasickiego. Prezentuje sylwetki osób żyjących na przestrzeni 400 lat, których dokonania godne są szczególnej uwagi. Autorzy przedstawili m.in.: twórców nowoczesnej bankowości polskiej, pionierów niezależnej prasy, prekursorów organizacji pozarządowych, założycieli bibliotek i zbiorów fotograficznych, przemysłowców. Opublikowane teksty ukazywały się przez wiele miesięcy na łamach „Polska the Times” i wielu regionalnych dzienników. Teraz zebrane, przejrzane i uzupełnione ilustracjami trafiają w ręce czytelników w formie książki.

W publikacji zaprezentowano następujące osoby i rodziny:

ród Bonerów, Sebastian Lubomirski (ok. 1546-1613), Mikołaj Krzysztof Radziwiłł (1549-1616), Kasper Niesiecki (1682-1744), Antoni Tyzenhauz (1733-1785), Izabela Lubomirska (1736-1816), Ignacy Ścibor-Marchocki (1755-1827), Adam Jerzy Czartoryski (1770-1861), Wincenty Krasiński (1782-1858), Maria Wirtemberska (1768-1854), Bruno Kiciński (1797-1844), Tadeusz Bułharyn (1789-1859) i Jerzy Bułharyn (1798-1885), Karol Sienkiewicz (1793-1860), Henryk Łubieński (1793-1883), Dezydery Chłapowski (1788-1879), Ludwik Sobański (1791-1837), Róża Sobańska (1798-1880), Franciszek Ksawery Krasicki (1774-1844), Adam Potocki (1822-1872), Kazimierz Krasicki (1807-1882), Antoni Rolle (1830-1894), Michał Piotr Radziwiłł (1853-1903), Feliks Sobański (1833-1913), Witold Kazimierz Czartoryski (1876-1911), Emanuel Bułhak (1865-1943), Karol Lanckoroński (1848-1933), Edward Krasiński (1870-1940), Michał Czartoryski OP (1897-1944), Adam Żółtowski (1881-1958), ród Abakanowiczów.

Kulmbach„Mistrz i Katarzyna. Hans von Kulmbach i jego dzieła dla Krakowa”, Muzeum Narodowe w Krakowie 2018

Publikacja współfinansowana przez
Fundację im. Feliksa hr. Sobańskiego

Jest to praca zbiorowa po redakcją dr. hab. Mirosława P. Kruka, dr Aleksandry Holi, dr. hab. Marka Walczaka. W książce znalazł się opis starannie wyselekcjonowanych dzieł powstałych 500 lat temu, wyróżniających się na mapie artystycznej Krakowa, Królestwa Polskiego i całej Europy. To przede wszystkim hołd złożony artyście równanemu z Albrechtem Durerem i Witem Stwoszem, ale także opowieść o wyrafinowanej kulturze artystycznej Krakowa w okresie jego największej świetności, tj. w 1. połowie XVI wieku, a zarazem panorama powiązań z Norymbergą, jednym z wiodących ośrodków twórczych tego czasu. Opracowanie to naświetla początki renesansu na ziemiach polskich.

Hans Suess z Kulmbachu i jego wspaniałe ołtarze wykonane dla kościołów krakowskich przywracane są pamięci zbiorowej Polaków po tym, jak jego wielkość dostrzegli nestorzy polskiej historii sztuki i konserwacji: Władysław Łuszczkiewicz i Marian Sokołowski, jak również  uczniowie Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, m.in. Jan Matejko, Stanisław Wyspiański i Walerian Kryciński, traktujący zachowane dzieła za wzory godne naśladowania. Katalog zawiera także dzieła tych i innych artystów – wykonane ołówkiem, piórem, pędzlem, utrwalone w litografii i fotografii w 2. połowie XIX wieku.

Judaica 1 „Judaika w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie. Rzemiosło artystyczne, druki i rękopisy, monety i medale, varia”, Muzeum Narodowe w Krakowie 2018

Publikacja współfinansowana przez
Fundację im. Feliksa hr. Sobańskiego

Katalog towarzyszy odnowionej ekspozycji judaików krakowskiego Muzeum Narodowego. Obszerna, bogato ilustrowana (ponad 600 fotografii) publikacja autorstwa Stanisławy Odrzywolskiej i Moniki Paś (et al.) to pierwsze tak szczegółowe opracowanie znacznej części przechowywanego w Muzeum Narodowym w Krakowie zbioru judaików (z wyłączeniem tkanin i ubiorów, omówionych w wydawnictwie z 2008 r.). Książka zawiera część poświęconą historii tworzenia kolekcji oraz część katalogową, w której poszczególne grupy zabytków poprzedzono wstępami przybliżającymi rolę, jaką przedmioty te pełniły w judaizmie.

Początek zbioru judaików Muzeum Narodowego w Krakowie sięga roku 1887, w którym Leonard Lepszy, historyk sztuki złotniczej i wieloletni naczelnik Urzędu Probierczego w Krakowie, ofiarował pierwszą srebrną balsaminkę – pojemnik służący do przechowywania wonnych ziół. Z upływem czasu zbiór powiększał się dzięki kolejnym darom i zakupom, dokonywanym najliczniej w latach 1935–1939, co umożliwiła celowa dotacja na zakup żydowskiego rzemiosła artystycznego, przyznana Muzeum przez Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. W ten sposób zgromadzono jedną z najciekawszych w Polsce kolekcji różnorodnych zabytków, związanych z historią i kulturą Żydów.

Od 20 lipca 2018 w Galerii Rzemiosła Artystycznego w Gmachu Głównym Muzeum Narodowego w Krakowie można oglądać ponownie kolekcję judaików. Część galerii poświęcona przedmiotom związanym z tradycją i kulturą Żydów zyskała nową aranżację, a liczba eksponowanych zabytków została znacznie zwiększona.

001_kamienica-pod-geniuszemKrzysztof Tom, „Kamienica pod Geniuszem”, Wydawnictwo Penelopa 2018

Przy ulicy Królewskiej w Warszawie, pod numerem hipotecznym 1066, znajdowały się niegdyś dwie słynne budowle – rokokowy pałac Bielińskich, później Łubieńskich oraz kamienica „Pod Geniuszem” Oppenheimów (ul. Królewska nr 31). Po budynkach nie pozostał żaden materialny ślad, jedynie ryciny, fotografie i archiwalia, które zainteresowały Krzysztofa Toma. Efektem jego badań historycznych jest książka „Kamienica pod Geniuszem” opublikowana przez Wydawnictwo Penelopa.

Autor opisał nie tylko dzieje gmachów. Przedstawił ich fundatorów, budowniczych, mieszkańców, najemców i tych, którzy bezpośrednio lub pośrednio przyczynili się do powstania i trwania obu wielkomiejskich budowli. Pałac wzniesiony przez marszałka Franciszka Bielińskiego, znalazł się w posiadaniu Łubieńskich dzięki zawartemu w 1782 r. małżeństwu Tekli Bielińskiej z Felixem hr. Łubieńskim, ministrem sprawiedliwości Księstwa Warszawskiego.

Przez pół wieku rezydencja przy Królewskiej, zwana „Łubieńszczyzną” była miejscem, w którym koncentrowało się życie rodzinne i interesy rozrodzonego klanu przemysłowców. Po przejęciu pałacu przez Bank Polski rozpoczęła się stopniowa degradacja budynku. Wielokrotnie wynajmowany i przerabiany tracił coraz bardziej swój rezydencjonalny charakter. Przetrwał do schyłku XIX w., rozebrano go w 1895 r.

Na tej samej posesji, ale nie w tym samym miejscu, w 1904 roku Uszer Oppenheim wniósł jedną z najokazalszych kamienic w tej części miasta, według projektu Leona Stanisława Drewsa. Na jej zwieńczeniu ustawiono posąg skrzydlatego geniusza. Dom przetrwał cztery dekady. Uszkodzony w czasie Powstania Warszawskiego został rozebrany w końcu lat 1940.

guzów_VN_2016Marcin Brzeziński, „Guzów – reaktywacja” (w:) Verbum Nobile nr 20/2016

Obszerny artykuł opisujący historię i teraźniejszość Guzowa, wzbogacony wypowiedziami Michała Sobańskiego – obecnego właściciela rezydencji, który od kilku lat prowadzi zakrojone na szeroką skalę remont i rewitalizację pałacu i parku. Całość bogato ilustrowana archiwalnymi fotografiami ze zbiorów rodziny Sobańskich. W numerze opublikowano także (po raz pierwszy w Polsce) plan parku w Guzowie, wykonany w 1782 r. przez Michała Kleofasa Ogińskiego, którego oryginał znajduje się w Narodowym Muzeum Sztuki im. M.K. Ciurlionisa w Kownie.
 RozaMaciej Chłapowski, „Róża. Miłość i walka. Opowieść o mojej matce Róży z Sobańskich Chłapowskiej Orłowskiej”; Fundacja im. Feliksa hr. Sobańskiego; Warszawa 2015

Książka „Róża. Miłość i walka…” jest wzruszającym hołdem kochającego syna. Podziwiający matkę syn odkrywa przed nami wspaniałą kobietę o niespotykanym harcie ducha i poczuciu humoru. Maciej Chłapowski opowiada o długiej drodze, jaką młodziutka wdowa przebyła z Polski przez Włochy, Portugalię i Anglię aż do Argentyny. Była to niebezpieczna i odważna wędrówka, godna powieści. Róża wylądowała w Buenos Aires w 1944 roku z trójką dzieci i u boku drugiego męża, hrabiego Karola Orłowskiego del Carril. Musiała odnaleźć się w zupełnie innym świecie, aby przeżyć i utrzymać swoją rodzinę.
Podróż tę sprowokowała II wojna światowa, która na przestrzeni lat zmusiła wielu Europejczyków do emigracji. Argentyna była jednym z tych miejsc, które wydawały się idealne do rozpoczęcia nowego życia po przeżytym horrorze.
Maciej Chłapowski ukazuje życie wyjątkowej, kosmopolitycznej rodziny. Trzeźwo spogląda na epokę, w której przyszło mu żyć. Mówi o wkładzie Polaków w zwycięstwo aliantów, a poprzez relacje z życia wsi, anegdoty ze szkoły i wspomnienia spotkań towarzyskich opisuje także złożony świat emigracji w czasach szerzącego się peronizmu.

 

skanowanie0002Ramunė Šmigelskytė-Stukienė,Michał Kleofas Ogiński: politician, diplomat and minister (1786–1794)”, Vilnius 2015

Książka opisuje polityczną i dyplomatyczną karierę Michała Kleofasa Ogińskiego, który do tej pory znany był przede wszystkim jako kompozytor. Poszukiwania w archiwach polskich, litewskich, rosyjskich i białoruskich pozwoliły autorce na stworzenie nowego, oryginalnego portretu Ogińskiego – działacza publicznego. Jego bogate życie i praca dla Rzeczypospolitej Polskiej i Rosji zostały przedstawione na tle sytuacji geopolitycznej Europy końca XVIII w. Monografia została w przygotowana z okazji 250. rocznicy urodzin M. K. Ogińskiego.

 

skanowanie0003Andzejus Zaluskis (Andrzej Załuski),„Mykolas Kleopas Oginskis. Gyvenimas, veikla ir kūryba”, Vilnius 2015

Litewskie tłumaczenie biografii Michała Kleofasa Ogińskiego, napisanej przez jego prapraprawnuka. Publikację wydano z okazji 250. rocznicy urodzin kompozytora.

 

 

 

HrabiaAnna Augustyniak, „Hrabia, literat, dandys. Rzecz o Antonim Sobańskim”, Wydawnictwo Jeden Świat, Warszawa 2009

Wielu pisarzy – między innymi Iwaszkiewicz, Gombrowicz, Słonimski – uformowało legendę literacką Antoniego Sobańskiego. Jej bohater pozostawił dość skromny dorobek pisarski. Ale zarazem – jako arystokrata, przedstawiciel rodu Sobańskich, właściciel Guzowa, rzecznik dawnych latyfundiów na Podolu, literat i dziennikarz, dżentelmen i admirator kultury angielskiej wypełnił te obszary różnymi darami swej osobowości.

Książka Anny Augustyniak jest żywą, gruntowną, plastyczną, fascynującą opowieścią. Pod piórem autorki rodzi się jakby osobliwy reportaż historycznoliteracki. Z wielu źródeł czerpiąc, z różnych wspomnień skrupulatnie korzystając, Anna Augustyniak umie przede wszystkim słuchać, potrafi uważnie odwołać się do pamięci tych, którzy – jak cenny depozyt – zachowali i ofiarowali nam swe świadectwa, związane z biegiem życia tego „hrabiego, literata, dandysa”.

Prof. dr hab. Andrzej Gronczewski

skanowanie0001Bernard Łubieński CSsR,  „Wspomnienia”; opracował Sławomir Pawłowicz CSsR; Wydawnictwo Homo Dei, Kraków 2009

Wspomnienia Sługi Bożego, redemptorysty, kaznodziei i pisarza katolickiego – o. Bernarda Łubieńskiego (1846-1933) zostały opublikowane z okazji 100-lecia powstania Warszawskiej Prowincji Redemptorystów. Urodzony w Guzowie zakonnik w barwny sposób opisuje dwór swego dziada ministra Feliksa Łubieńskiego, dzieje klanu Łubieńskich, świat arystokracji i finansjery przełomu XIX i XX wieku, osobistą drogę powołania do stanu kapłańskiego i początki zgromadzenia w Polsce.

 

CywilAntoni Sobański, „Cywil w Berlinie”; Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2006

Cywil w Berlinie to zbiór fascynujących reportaży z Trzeciej Rzeszy. Antoni Sobański, wysłannik „Wiadomości Literackich”, po zwycięstwie wyborczym nazistów jeździł do Niemiec kilkakrotnie, by na miejscu przekonać się, jak narodowy socjalizm zmienia życie Niemców. Do roli tej przygotowany był znakomicie – znał kraj, jego język, kulturę i mieszkańców, z którymi łączyły go więzy przyjaźni. Jego relacje z Berlina i Norymbergi uderzają nowoczesnością ujęcia i błyskotliwością obserwacji. Tożsamość narratora-spektatora jest tu wyraźnie określona – Sobański w Niemczech to cywil w koszarach, zdeklarowany liberał w kraju, w którym jednostka ma służyć państwu,
miłośnik kultury europejskiej w zdziczałym świecie nacjonalistycznego kiczu. Jest naocznym świadkiem palenia książek, po którym zostaje mu pamiątka – nadpalony formularz zgłoszeniowy do Światowej Ligi Seksualnej. Uczestniczy w „Parteitagu” w Norymberdze, gdzie słucha przemówienia „Jego Przeciętności Wodza” i ze zgrozą przysłuchuje się konferencji prasowej Juliusa Streichera, „uczciwego psychopaty”. Wiele uwagi poświęca kwestii żydowskiej i planowej polityce terroru. Interesują go zarówno gospodarka, religia, polityczne represje, status prasy i opozycji, jak i fasony mundurów, nastroje społeczne, życie nocne, moda, wygląd ulicy. Dowiemy się więc od niego zarówno „czym biją”, jak i że „wszyscy transwestyci schronili się do SA i tylko ( … ) skarżą się na trudność chodzenia na niskich obcasach”. W 1940 roku „Cywil w Berlinie” trafił na wydaną w Generalnej Guberni listę „wrogiego Niemcom, szkodliwego i niepożądanego piśmiennictwa polskiego”.

michal-kleofas-oginski,pd,177333

Andrzej Załuski,Michał Kleofas Ogiński. Życie, działalność i twórczość” Polska Fundacja Kulturalna, Londyn 2003

Michał Kleofas Ogiński (1765-1833) – barwna i złożona osobowość. Dziś znany głównie jako kompozytor słynnego poloneza „Pożegnanie Ojczyzny“, ale nie tracą też na popularności jego mazurki, walce i marsze. W 1799 m. stworzył operę „Zelis i Valcour lub Bonaparte w Kairze“. W Paryżu w latach 1826-1827 ukazały się cztery tomy „Pamiętników Michała Kleofasa Ogińskiego o Polsce i Polakach. Od roku 1788 aż do końca roku 1815” (wydanie polskie w Poznaniu w 1870 r.). W 1828 r. Ogiński napisał „Listy o muzyce“. Ponadto pisywał wiersze, zajmował się architekturą krajobrazu, wykonał m.in. projekt parku w rodzinnym Guzowie. Michał Kleofas Ogiński był także znanym politykiem i dyplomatą, senatorem, jednym z przywódców powstania 1794 r. na Litwie. Koleje życia Ogińskiego opisał Andrzej Załuski – prapraprawnuk kompozytora, w wydanej w Londynie w 2003 r. książce Michał Kleofas Ogiński. Życie, działalność i twórczość”.

skanowanie0006Marian Brandys, „Koniec świata szwoleżerów”; tom I – V; Warszawa 1972-79

Barwna opowieść o losach szwoleżerów Bonapartego z 1 Pułku Gwardii Cesarskiej w czasach wojen napoleońskich i późniejszych. Koleje życia Wincentego Krasińskiego, Jana Kozietulskiego, Tomasza Łubieńskiego i innych. „Młodzi junaccy oficerowie z okresu Księstwa Warszawskiego zaprezentują się Czytelnikom jako dojrzali i stateczni obywatele Królestwa Polskiego. Oglądać ich będziemy w rolach i sytuacjach bardzo rozmaitych: jako despotycznych ojców, zdradzanych mężów, czułych synów i braci; jako polityków i działaczy społecznych, dygnitarzy wojskowych i cywilnych, mecenasów literatury i pionierów przemysłu, lojalistów i opozycjonistów, sędziów i podsądnych. A kiedy wybije historyczna godzina, prawie wszyscy dawni szwoleżerowie – choć wielu z nich uczyni to wbrew woli i bez przekonania – znowu dosiądą koni, aby po raz ostatni w swej karierze poprowadzić naród do boju o niepodległość”. Znaczące miejsce w swym monumentalnym dziele przeznaczył autor dla klanu Łubieńskich, opisanego z rozmachem w I tomie serii.