” Rabunek
Jak to się odbywało w Guzowie? Sobańscy w 1945 r. zostali wyrzuceni z pałacu dosłownie z jedną walizką. Pałac został ogołocony. Ludzie palili książki, wynosili meble. Najpierw utworzono tam szkołę rolniczą. Później wprowadzono biura cukrowni, urządzono też mieszkania dla pracowników. W latach 90. XX w. cukrownia opuściła pałac.
Nie można też zapominać, że z Guzowa wiele cennych rzeczy zrabowali Niemcy. We wrześniu 1939 r. zjawił się tam sztab z Adolfem Hitlerem. Sobańskich usunięto z pałacu. Oficerowie zabrali sobie pamiątki np. powycinali żyletkami herb Sobańskich Junosza, który zdobił obite skórą oparcia krzeseł, srebrne zastawy, kolekcję szkieł. Z warszawskiego pałacyku zrabowali zaś najcenniejsze dzieło sztuki znajdujące się w rękach rodziny obraz przypisywany Jacques-Louis David’owi „Szczęśliwe małżeństwo”.
Część zrabowanych obrazów Michał Sobański odnalazł. Ich kolekcja znajduje się m.in. w Muzeum w Żyrardowie (portrety Róży Sobańskiej, Felixa Sobańskiego oraz Emilii Sobańskiej). Władze muzeum nie mają zamiaru ich zwrócić. Podobnie jak marmurowej rzeźby Francesco Jerace „Guappetiello”, która zdobiła oranżerię pałacu.
Z danych Polskiego Towarzystwa Ziemiańskiego wynika, że przed 1939 r. w Polsce było ok. 20 tys. pałaców i dworów. Po wojnie wszystkie odebrano właścicielom. Do dzisiaj zachowało się ok. 2,7 tys. parterowych dworów. Z tego 2 tys. zdewastowanych.
Więcej na temat odzyskiwania majątków przez dawnych właścicieli w artykule Marka Kozubala w Rzeczpospolitej/Życiu Mazowsza
„Szczęśliwe małżeństwo” obraz Davida zrabowany podczas II wojny z pałacu Sobańskich w Al. Ujazdowskich w Warszawie