Dokładnie 100 lat temu – 18 kwietnia 1921 r. Władysław Sobański wręczył wielkiej księżnej Charlotte listy uwierzytelniające i został pierwszym ambasadorem RP w Luksemburgu.
Wielka księżna Charlotte i Władysław Sobański – 100. rocznica nawiązania stosunków dyplomatycznych pomiędzy Wielkim Księstwem Luksemburga a Rzeczpospolitą Polską
Władysław Sobański (1877–1943) urodził się w rodzinnym majątku Sumówce (pow. olhopolski) na Podolu (Ukraina) jako syn Kazimierza i Marii z Potulickich. Studiował rolnictwo na uniwersytecie kijowskim. W latach 1904 – 1924 był właścicielem dóbr w Przeździatce w pow. sokołowskim (woj. mazowieckie). W czasie rewolucji 1905–7 działał w Stronnictwie Polityki Realnej. Był wiceprezesem Polskiego Czerwonego Krzyża w Rosji. W sierpniu 1914 r. Komitet Obywatelski m. st. Warszawy powołał go na stanowisko kierownika Wydziału Zaopatrzenia. W r. 1915 Sobański stał na czele jednego z wydziałów Warszawskiego Tow. Dobroczynności. W swym majątku w Przeździatce zorganizował, w ramach Polskiego Komitetu Pomocy Sanitarnej, szpital polowy.
Komitet Narodowy Polski w Paryżu w 1919 r. W pierwszym rzędzie do lewej: Maurycy Zamoyski, Roman Dmowski, Erazm Piltz. W drugim rzędzie stoją od lewej: Stanisław Kozicki, Jan Rozwadowski, Konstanty Skirmunt, Franciszek Fronczak, Władysław Sobaski, Marian Seyda, Józef Wielowieyski.
Po rewolucji lutowej 1917 r. Sobański wyjechał do Szwajcarii. Należał tam do Komitetu Narodowego Polskiego (KNP) w Lozannie. Po przeniesieniu KNP do Paryża był od 15 X tegoż roku przedstawicielem Komitetu w Wielkiej Brytanii. Sobański wspólnie z ordynatem Maurycym Zamoyskim gwarantował spłatę pożyczki rządów Ententy dla Komitetu Narodowego Polskiego.
Przed rozpoczęciem konferencji pokojowej w Paryżu opracował w styczniu 1919 memoriał o stanowisku Wielkiej Brytanii wobec Polski. W pracach konferencji brał udział jako jeden z ekspertów zagadnień politycznych i dyplomatycznych.
Od 1919 do 1924 r. Sobański był posłem nadzwyczajnym i ministrem pełnomocnym w Belgii. W 1921 r. został mianowany ambasadorem w Luksemburgu. Od 1924 r. do 1927 r. piastował funkcję posła i ministra pełnomocnego w Hiszpanii i Portugalii.
Złożenie listów uwierzytelniających królowi Hiszpanii Alfonsowi XIII przez posła nadzwyczajnego i ministra pełnomocnego Polski w Hiszpanii Władysława Sobańskiego (na pierwszym planie) w listopadzie 1924 r. Narodowe Archiwum Cyfrowe
Sobański opublikował m.in. książkę pt. Tour d’horizon. (Le point de vue polonais) (Paris 1931) składającą się z ogłoszonych przez niego na łamach pisma „Le Figaro” artykułów w l. 1929–31, przedstawiających polski punkt widzenia na sprawy polityki zagranicznej. Napisał ponadto broszurę pt. Samoobrona rolnictwa. Wnioski do programu agrarnego (1937). Sprzeciwiał się wywłaszczeniu wielkiej własności, proponował zaś jej stopniową parcelację oraz działania poprawiające stan polskiego rolnictwa.
Władysław Sobański – poseł nadzwyczajny i minister pełnomocny RP w Hiszpanii, 1924 r. Narodowe Archiwum Cyfrowe
Sobański był żonaty od r. 1904 z Zofią z Zamoyskich, córką Augusta i Róży z Zamoyskich. Pana miała troje dzieci: Tomasza, Zdzisława i Marię. W.S. zmarł w 1943 r. w Warszawie, spoczął na Powązkach. Był odznaczony m.in. francuską Legią Honorową III kl., belgijskimi Orderami: Leopolda I kl., Korony i Orderem Luksemburskim.
Uczestnicy rajdu samochodowego w 1908 r. Siedzą od lewej: NN, Władysław Zamoyski (z lornetką), Maria z Zamoyskich Józefowa Żółtowska, Róża z Zamoyskich Augustowa Zamoyska; stoją po prawej Władysław i Zofia z Zamoyskich Sobańscy. Zbiory Ignacego Dembińskiego.
Z okazji 100. rocznicy nawiązania stosunków dyplomatycznych Ambasada RP w Luksemburgu, we współpracy ze stowarzyszeniem Polska.lu, stworzyła stronę na której prezentowani są Polacy mieszkający w Luksemburgu a także film krótkometrażowy poświęcony historycznym i współczesnym powiązaniom miedzy Polską a Luksemburgiem.
Francesco Jerace, popiersie Władysława Sobańskiego, ok. 1899 r., Museo Civico di Castel Nuovo w Neapolu; fot. Elżbieta Caillot – Sobańska, 2016 r.
Ambasada Luksemburga w Warszawie wydała specjalny newsletter poświęcony relacjom dwustronnym. Zapraszamy Państwa serdecznie do jego lektury.
