Michał Kleofas Ogiński
Działacz polityczny, skrzypek, kompozytor i pisarz. Urodzony 25 września 1765 w Guzowie koło Warszawy, zmarł 15 października 1833 we Florencji. Syn Andrzeja i Pauli z Szembeków.
Michał Kleofas Ogiński, ryc. François Granje
Gry na skrzypcach i klawikordzie oraz teorii i generałbasu uczył się u Józefa Kozłowskiego w Guzowie. Od 1782 pobierał lekcje gry na skrzypcach u Ivana Mane Jarnovića w Warszawie. Podczas późniejszych pobytów za granicą korzystał ze wskazówek udzielanych mu przez skrzypków-wirtuozów – Giovanniego Battistę Viottiego (1798) i Pierre’a Baillota (1810).
Nie zamierzał być zawodowym muzykiem. Już w wieku 21 lat rozpoczął działalność polityczną jako poseł na sejm i zwolennik króla Stanisław Augusta Poniatowskiego, od którego otrzymał godność komisarza skarbu Wielkiego Księstwa Litewskiego. W latach 1790-91 odbył jako dyplomata podróż do Hagi, Amsterdamu i Londynu. Celem jego misji było rozszerzenie kontaktów handlowych Polski z Europą Zachodnią drogą morską. Uczestniczył w pracach Sejmu Czteroletniego (1788-92), nie był jednak zwolennikiem Konstytucji 3-go Maja. W 1793 sejm powierzył mu stanowisko podskarbiego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Należał do grupy polityków, którzy podpisali traktaty rozbiorowe z Rosją i Prusami, ale w 1794 wziął udział w powstaniu kościuszkowskim – dowodził własnym pułkiem strzelców konnych. Po upadku Wilna przedostał się do Warszawy, a po bitwie pod Maciejowicami wyjechał do Wiednia i dalej do Wenecji. Odrzucił otrzymaną od dowódcy okupacyjnych wojsk Aleksandra Suworowa propozycję powrotu do Polski, czego konsekwencją stała się konfiskata jego majątków. Przez kilka lat działał aktywnie na emigracji. W latach 1797-98 przebywał w Paryżu, gdzie poznał osobiście Napoleona Bonapartego. Pod koniec 1801 uzyskał zgodę na powrót do Rosji pod warunkiem złożenia przysięgi wierności carowi Aleksandrowi I. Zamieszkał wówczas w Zalesiu koło Wilna. Podczas kampanii 1812 przyjął postawę lojalną wobec Aleksandra I. Po 1812 związał się ze środowiskiem inteligenckim i kulturalnym Wilna, organizował przedstawienia i koncerty, był prezydentem Towarzystwa Typograficznego i członkiem Towarzystwa Dobroczynności. W 1823 osiadł na stałe we Florencji.
Ważniejsze kompozycje:
fortepianowe:
· polonezy na 2, 3, i 4 ręce, w tym F-dur „Todespolonäze” (1792), c-moll „Pożegnanie”, G-dur sopra un tema di Caraffa, G-dur na 3 ręce, d-moll ( link ), a-moll „Pożegnanie Ojczyzny” (1794) ( link )
· mazurki
· walce ( link )
· kadryle
· menuet ( link )
· galop
· marsze, w tym „Marsz wojskowy dla legionów polskich w Lombardii”
na głos i fortepian:
· romanse, w tym „Le réveil” do słów kompozytora
opera:
· „Zélis et Valcour ou Bonaparte au Caïre” w 1 akcie
Małgorzata Kosińska
Polskie Centrum Informacji Muzycznej,
Związek Kompozytorów Polskich, październik 2006