Biogram pochodzi z XXXIX tomu „Polskiego Słownika Biograficznego” opublikowanego w latach 1999-2000 (dostępny na stronie: „Internetowego Polskiego Słownika Biograficznego”)
Kazimierz Sobański
Sobański Kazimierz Maria Franciszek (1859–1909), właściciel ziemski, numizmatyk. Ur. 14 XII w Wasylówce w pow. bracławskim, był młodszym synem Feliksa (zob.) i Emilii z Łubieńskich.
S. uczył się w kolegium jezuickim w Tarnopolu, a następnie w gimnazjum w Warszawie. Studiował prawo i ekonomię polityczną na Uniw. Warsz. i uniwersytecie w Lille. Po powrocie do kraju odbywał praktykę rolniczą na Śląsku u Stanisława Walewskiego, gdzie zetknął się ze zbiorami numizmatycznymi i zaznajomił z podstawową literaturą z tej dziedziny. Odtąd datowało się zainteresowanie S-ego numizmatyką. Dysponując znacznymi środkami finansowymi, skupował poszczególne monety i całe kolekcje, a także literaturę fachową (m.in. od Ferdynanda Wysockiego). Zbierał polskie monety od XVI do poł. XIX w.; jego kolekcja, wg spisu rejentalnego z r. 1910 licząca 8 882 pozycje (w tym wiele sztuk niezwykle rzadkich i wykonanych ze złota), została wyceniona na ponad 100 tys. rb. Kolekcję S-ego uznawano (m.in. Marian Gumowski) za jedną z największych i najcenniejszych w kraju. S. był członkiem krakowskiego Tow. Numizmatycznego. Obok kolekcji numizmatycznej, miał w Guzowie cenny zbiór książek i dzieł sztuki, przede wszystkim obrazów i starych mebli.
Po ślubie z Marią z Górskich (10 II 1886 w Warszawie) S. gospodarował w Guzowie (w pow. błońskim), przekazanym mu przez ojca. Dobra te liczyły ponad 6 tys. ha, w tym blisko 3 tys. ha ziemi ornej i ponad 2 200 ha terenów leśnych. Własnością S-ego były także lasy bolimowskie o powierzchni ok. 8 400 ha, leżące w pow. łowickim. W dobrach guzowskich funkcjonowała duża cukrownia i gorzelnia. W r. 1898, dzięki zabiegom teściowej Julii z Golicynów Górskiej, został S. mianowany kamerjunkrem rosyjskiego dworu carskiego. Był członkiem zarządu Tow. Opieki nad Zabytkami Przeszłości w Warszawie, jak również Tow. Osad Rolnych i Przytułków Rzemieślniczych, wiceprezesem zarządu Tow. Opieki nad Ubogimi Matkami oraz ich Dziećmi, a także prezesem Szpitala w Skierniewicach. Był współzałożycielem Kółka Rolników pow. błońskiego oraz organizacji utworzonej przez ziemian dla polepszenia bytu robotników rolnych. Budował w swych dobrach ochrony dla dzieci służby folwarcznej oraz założył dla pracowników rolnych Kasę Emerytalną, zlikwidowaną przez władze rosyjskie. W r. 1907 przebywał na dłuższej kuracji w Egipcie. Zmarł 11 II 1909 w Warszawie i pochowany został na cmentarzu w Wiskitkach w pow. błońskim.
Na kilka miesięcy przed śmiercią S. sporządził testament, w którym swój zbiór monet oraz księgozbiór numizmatyczny zapisał zarządowi m. Warszawy z przeznaczeniem dla Muz. Miejskiego (późniejsze Muz. Narod. w W.). Ponadto S. wyznaczył rentę roczną 3 tys. rb. na kompletowanie i utrzymanie swego zbioru. Ze względów formalnych, a następnie wskutek wybuchu wojny światowej, przekazano go Muzeum dopiero w r. 1920. Opracowany przez M. Gumowskiego katalog nie został wydany. W czasie drugiej wojny światowej część kolekcji monet i księgozbioru numizmatycznego S-ego została rozgrabiona. Mimo to kolekcja jego stanowi podstawę obecnego zbioru monet polskich Muz. Narodowego w Warszawie, a jedna z sal działu monet i medali tego muzeum nosi imię S-ego. Zbiory zgromadzone w pałacu w Guzowie przetrwały w posiadaniu rodziny Sobańskich do r. 1945.
Z małżeństwa z Marią z Górskich (zob. Sobańska Maria) S. dzieci nie miał.
Leksykon numizmatyczny, W. 1994; Słown. Pracowników Książki Pol. (Suplement); Borkowski, Genealogie, s. 751–2; Drzewo genealogiczne 64 herbowe po mieczu i kądzieli Sobańskich, Łubieńskich, Jełowickich, Drohojowskich. W. 1912 s. 48; – Bisier G. S., Kazimierz hr. Sobański, „Wiad. Numizm.-Archeol.” 1909 nr 4 s. 67–9 (fot.); Lorentz S., Muzeum Narodowe w Warszawie. Zarys historyczny, „Roczn. Muz. Narod.” 1938 s. 23, 62–3; – Gumowski M., Wspomnienia numizmatyka, Kr. 1966 s. 48–50 (fot. po s. 42); – „Dzień. Bezpartyjna gazeta popołudniowa” 1909 nr 63; „Kur. Warsz.” 1912 nr 89, 1914 nr 316; „Kwart. Hist.” 1914 nr 3/4 s. 603; „Świat” 1909 nr 9 (fot.); „Tyg. Ilustr.” 1909 nr 8 (fot.); „Wiad. Numizm.-Archeol.” 1909 nr 3 s. 53, 1920 nr 7/12 s. 113; – B. Jag.: rkp. 7637 II; B. Narod.: rkp. 7419 t. 27; Mater. Krzysztofa Górskiego z Genewy; – Informacje Macieja Widawskiego z działu numizm. Muz. Narod. w W.
Stanisław Konarski
„Kazimierz Sobański i jego zbiór monet w Muzeum Narodowym w Warszawie” – artykuł Macieja Widawskiego opublikowany w Warszawski Pamietnik Mumizmatyczny 2012