Biogram pochodzi z XXXIX tomu „Polskiego Słownika Biograficznego” opublikowanego w latach 1999-2000 (dostępny na stronie: „Internetowego Polskiego Słownika Biograficznego”)
Sobański Gotard (zm. 1841), ziemianin, uczestnik powstania listopadowego. Był synem Michała (zob.) i Wiktorii z Orłowskich (zob. Sobańska Wiktoria), bratem Ludwika (zob.) i Idalii Platerowej, mylnie wymienianej jako żona S-ego.
S. uczył się w Liceum Krzemienieckim. W Wiedniu kształcił się w grze na fortepianie u C. Czernego, słynnego pedagoga, nauczyciela F. Liszta. Został sekretarzem gubernialnym i szambelanem dworu. W r. 1826 w czasie pobytu w Moskwie zawarł znajomość z Adamem Mickiewiczem. Był związany z Tow. Patriotycznym i informowany o pertraktacjach z dekabrystami. Został aresztowany później niż jego brat Ludwik. Z Warszawy odesłano go do Petersburga na konfrontacje z dekabrystami. W Twierdzy Pietropawłowskiej osadzony był dwukrotnie: 24 IX 1827 w celi nr 5 w Kurtynie Nikolskiej i następnie od 1 VII 1828 w celi nr 5 w Bastionie Zotowa. W więzieniu udało mu się, jeszcze za pierwszą bytnością w r. 1827, przekupić «majora przy bramie» i nawiązać korespondencję z rodzinami uwięzionych członków Tow. Patriotycznego. Ostatecznie został przez Mikołaja I ułaskawiony. «Tęgi żołnierz i niczym więcej jak żołnierzem być nie chciał» (Aleksander Jełowicki).
S. wziął udział w powstaniu listopadowym pod wodzą gen. Benedykta D. Kołyszki; po klęsce 14 V 1831 pod Daszowem (w pow. lipowieckim) na Ukrainie został ujęty w stroju chłopskim i jako «recydywista», który nie docenił łaski monarszej, skazany 30 VII 1831 na sześć lat kazamatów w twierdzy, a następnie osiedlenie na Syberii z utratą praw stanu i konfiskatą majątku. Po odsiedzeniu pięciu lat w twierdzy w Kazaniu wysłano go na osiedlenie do Jałutorowska w gub. tobolskiej. Opiekowała się nim cały czas bratowa Róża Sobańska (zob.). W Jałutorowsku S. dzięki staraniom matki mieszkał we własnym domu, ze służbą, w dostatku. Cierpiał na manię prześladowczą (m.in. podejrzewał swą bratową o zamiar otrucia go). Został zamordowany w r. 1841 (w niektórych materiałach występuje data zgonu 1852) w celach rabunkowych przez własnego służącego, który wiedział o otrzymaniu przez S-ego większej sumy pieniędzy od matki. Nastąpiło to wówczas, gdy nadeszła z Petersburga zgoda na zwolnienie S-ego z zesłania.
S. nie założył rodziny.
Śliwowska W., Zesłańcy polscy w Imperium Rosyjskim w pierwszej połowie XIX wieku. Słownik biograficzny, W. 1998 (bibliogr.); Drzewo genealogiczne 64 herbowe po mieczu i kądzieli Sobańskich, Łubieńskich, Jełowickich i Drohojowskich, W. 1912; Pułaski, Kronika, II; Żychliński, XIX 284; Spis imienny męczenników polskich obejmujący imiona oficerów i obywateli, którzy za udział w walce 1831 r. o narodową niepodległość zesłani zostali w dalekie głębie Moskiewskiego Carstwa, [Lw.] 1832 poz. 597; – Rolle M., Ateny Wołyńskie, Lw. 1923; Śliwowska W., Kobiety w ruchu pomocy zesłańcom polskim na Syberii w pierwszej połowie XIX wieku, w: Kobieta i społeczeństwo na ziemiach polskich w XIX w., W. 1990; Wierszewska M., Twierdza Pietropawłowska w Sankt-Petersburgu jako pierwowzór X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej w walce z polskim ruchem wyzwoleńczym w XIX wieku, „Niepodległość i Pamięć” 1998 nr 3 s. 49–50; – Golejewski H., Pamiętnik, Kr. 1971 II; Grocholska z Brzozowskich K., Pamiętniki […] uporządkowane […] przez ks. Z. Felińskiego, Kr. 1894 s. 72–3; Jełowicki A., Moje wspomnienia, W. 1970; Piotrowski R., Pamiętniki z pobytu na Syberii, P. 1866 III 6; Roman Sanguszko zesłaniec na Sybir z r. 1831 w świetle pamiętników matki, ks. Klementyny z Czartoryskich Sanguszkowej oraz korespondencji współczesnej, W. 1927; – B. Jag.: rkp. 3011; B. Łopacińskiego w L.: rkp. 1878 k. 153; B. Narod.: rkp. 6555 k. 53v.; Muz. WP w W.: Papiery A. Kręckiego; Rossijskij Gosudarstvennyj Istoričeskij archiv w S. Pet.: Zesp. 1280, opis 1 vol. 7 k. 191, opis 2 dodatkowy vol. 6 k. 132, 141v., F. 1343 opis 56 vol. 564 k. 82.
Wiktoria Śliwowska