Mija sto lat, odkąd rodzina Sobańskich opuściła swoje posiadłości w regionie winnickim, obawiając się o swoje życie po nadejściu władzy radzieckiej. Na przełomie XVIII i XIX wieków w miejscowości Obodówka mieszkał polski szlachcic, przedsiębiorca Michał Sobański (1755-1832) — współzałożyciel Kompanii Czarnomorskiej, działacz Komisji Krzemienieckiej, „opiekun” Wyższego Gimnazjum Wołyńskiego. Po tym, jak Seweryn Antoni Potocki sprzedał Michałowi Sobańskiemu tak zwany klucz ładyżyński: miasto Ładyżyn, wsie Białousówka, Czetwertynówka, Chutory Ładyżyńskie, Łukaszówka, Mańkówka, Mytkówka, Pałanka, Strułów i Ulanica (obecnie – Olanica), polski szlachcic mieszkał tu wraz z żoną Wiktorią, córką podczaszego halickiego Andrzeja Orłowskiego i Agnieszki z Komorowskich.
Rodzina Sobańskich przed muzeum regionalnym w Obodówce
Posiadłość Sobańskich w Obodówce była wykorzystywana jako siedziba komuny [po rewolucji 1917 r. – przyp. red], a następnie mieściła się tam szkoła z internatem. W 1988 roku powstały plany renowacji wyjątkowego pałacu i parku, założonego w 1800 roku przez znanego irlandzkiego botanika Dionizego Miklera. Do 1994 roku na te cele były przeznaczane środki, ale później finansowanie prac zostało wstrzymane. W 1997 roku w pałacu wybuchł pożar, który płonął przez kilka dni i zniszczył stropy budynku. Przyczyny nie są znane do tej pory.
Ruiny pałacu Sobańskich w Obodówce
Dzisiaj potomkowie znanej polskiej rodziny z wielu krajów Europy, a nawet z Ameryki Południowej (Argentyny), razem, jako jedna wielka rodzina, przyjechali na Ukrainę aby odwiedzić historyczne miejsca związane z ich rodem. Była to do tej pory najliczniejsza delegacja potomków. W przeddzień goście już odwiedzili miejscowość Czeczelnik, gdzie znajduje się grobowiec Sobańskich.
Rodzina Sobańskich przed dawnym kościołem św. Archanioła Michała w Obodówce
Delegacja odwiedziła muzeum krajoznawcze wsi Obodówki, rodzinny kościół (obecnie mieści się w nim szkoła sportowa), zobaczyła pozostałości pałacu, parku, rodzinnego grobowca. Program podróży obejmował również wizytę w posiadłości Sobańskich w Wierzchówce.
Ekspozycja poświęcona Sobańskim w muzeum regionalnym w Obodówce
Obecnie wyposażane są nowe pomieszczenia muzeum w jednym z budynków zespołu pałacowo-parkowego Sobańskich. Tam wkrótce zostanie przeniesiona cała wyjątkowa ekspozycja. Budynek został zbudowany około 1890 roku w celu stworzenia charytatywnego szpitala dla wszystkich mieszkańców Obodówki i sąsiednich wiosek. Obecnie trwa jego remont. W zeszłym roku przy moim współudziale kilka razy przyznaczono środki z budżetu państwa na wymianę dachu, a oprócz tego odbyła się rekonstrukcja pomieszczeń z wymianą okien na bardziej energooszczędne.
Dawny kościół św. Archanioła Michała (obecnie sala sportowa) w Obodówce
Region winnicki ma bogate historyczno-architektoniczne dziedzictwo: pałace, kościoły, parki. Ale czas i wydarzenia historyczne bezlitośnie zniszczyły wiele z tego dorobku. Naszym zadaniem jest odrodzenie pamięci historycznej i jej zachowanie dla potomnych.
Artykuł opublikowany 25.09.2018 na stronie: Тростянецька районна державна адміністрація